“ἑάλω
η Χριστώνυμος πόλις, ήγουν ἡ Χριστούπολις” (1391,
η κατάληψη της Χριστούπολης)
(ανάρτηση στο FB, 27 Νοεμβρίου 2016)
Mια λιτή “ενθύμηση” σε χειρόγραφο κώδικα της αγιορείτικης Μονής Παντελεήμονος (σημείωση από χέρι άγνωστου γέροντα) μνημονεύει ες αεί την καταστροφή και το δραματικό τέλος της Χριστούπολης, της βυζαντινής Καβάλας:
“ἔτους ͵ςωϟθ΄, ἰνδικτιῶνος ιδ΄ [1391]… ἐν αὐτῷ τῷ ἔτει ἑάλω παρά τῶν ἀπίστων Μωαμεθανῶν ἡ Χριστώνυμος πόλις, ήγουν ἡ Χριστούπολις καί κατεδαφίσθη ἐκ βάθρων, εἰς τάχος, καί οἱ οἰκήτορες ταύτης διεμερίσθησαν ἐν διαφόροις τόποις καί χῶραις. γέγονε δέ τοῦτο τό ὀλέθριον κακόν, διά τινων οἰκητόρων τῆσδε τῆς πόλεως κακῶς βεβιοκότων. τοσαύτη δέ γέγονε ἡ φθορά καί ἡ κατάλυσις τῶν ἐνοικούντων τούτων Χριστιανῶν ὡς ἔγωγε οἶμαι, οἵα γέγονεν ἔκπαλαι ἐπί Ναβουχοδονόσωρ ἐν τῇ Ἱερουσαλήμ πόλει”.
Η σημείωση ιστορεί μια “βιβλική καταστροφή”: η
Χριστούπολη κυριεύτηκε μετά από μακρά πολιορκία, παραδόθηκε
στη μανία των κατακτητών της και καταστράφηκε ολοσχερώς, εκ θεμελίων. Οι
οικήτορες, οι κάτοικοί της, όσοι δε σφάχτηκαν και δεν αιχμαλωτίστηκαν από τους
γαζήδες, εγκατέλειψαν την πόλη και σκορπίστηκαν στις γύρω περιοχές. Πιθανόν να
κυριεύτηκε με προδοσία ή να εξαναγκάστηκε σε παράδοση με τη μεσολάβηση κάποιων
κατοίκων της, όπως θα μπορούσαμε να ερμηνεύσουμε το “γέγονε τό κακόν διά τινων οικητόρων της πόλεως”. Ίσως πάλι ο προσδιορισμός “κακώς βεβιοκότων” εκφράζει τη βυζαντινή - θεοκρατική αντίληψη ότι οι κάθε είδους καταστροφές, άρα και της πόλης, οφείλονται στα ανθρώπινα ανομήματα (“διά τας αμαρτίας ημών”). Πάντως, κατά το
συντάκτη του ενθυμήματος, η καταστροφή και η ερήμωση της πόλης ήταν
ολοκληρωτική, όπως της Ιερουσαλήμ από τους Βαβυλώνιους του Ναβουχοδονόσορα (τον
6ο αι. π.Χ.).
Στις φωτ. : Εικόνα Χριστού Παντοκράτορος, αφιέρωμα των
αρχόντων της Χριστούπολης αδελφών Αλέξιου και Ιωάννη (Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία
Πετρούπολη) • Χάλκινη λειψανοθήκη – φυλακτό μεσοβυζαντινών χρόνων από τη
Χριστούπολη • Τμήμα άμβωνα βασιλικής του 5ου-6ου αι., Αρχαιολογικό Μουσείο
Καβάλας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου