Edward Lear, “View of Kavala”, 1856

(ανάρτηση στο FB, 13-12-2017)

Ο Βρετανός Edward Lear (1812-1888) επισκέφτηκε πολλές φορές την Ελλάδα στα μέσα του 19ου αι., μεταξύ 1848-1864, και απεικόνισε τη χώρα μας σε περίπου 3.000 σχέδια και υδατογραφίες! Ανάμεσα στα 200 έργα του που απόκεινται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη (αγορασμένα το 1929 από τον ίδιο τον Ιωάννη Γεννάδιο, όλα μαζί προς 25 λίρες!) είναι και η ακουαρέλα με την εικόνα της Καβάλας, που τη ζωγράφισε στις 26 Σεπτεμβρίου 1856.

Στην εικόνα δεσπόζουν οι Καμάρες, διακρίνεται όμως καθαρά και ο εξωτερικός περίβολος των τειχών, δηλ. το τείχος του 1520-1530 με το οποίο επεκτάθηκε η πόλη έξω από την οχυρή χερσόνησο της Παναγίας και αυξήθηκε η έκτασή της από 13 σε 17 εκτάρια.

Τα νέα τείχη ξεκινούσαν από το σημερινό 5ο Γυμνάσιο και ακολουθώντας την τότε παραλιακή γραμμή έφταναν στο Ν.Α. άκρο της κεντρικής πλατείας, περίπου στην γωνία Βενιζέλου – Δοϊράνης (τα τελευταία τμήματα του τείχους της Βενιζέλου ισοπεδώθηκαν το 1967-68). Το παραλιακό αυτό τμήμα του τείχους βρισκόταν πάνω στον αιγιαλό και ήταν θεμελιωμένο στην άμμο.

Στη συνέχεια τα τείχη στρέφονταν κατά μήκος της σημερινής οδού Δοϊράνης, όπου υπήρχε ρεματιά (το τελευταίο τμήμα της Δοϊράνης κατεδαφίστηκε στη δεκαετία του 1980). Από εκεί έφταναν στο Β.Α. άκρο της κεντρικής πλατείας, περίπου στη συμβολή Δοϊράνης – Ομονοίας. Μετά ανέβαιναν στην πλαγιά της χερσονήσου για να συναντήσουν τις Καμάρες και μετά να ενωθούν με τον παλιότερο περίβολο (αυτή η πλευρά εικονίζεται κυρίως).

Στον εκτός των τειχών χώρο υπάρχουν μόνο 1-2 οικήματα, μάλλον χάνια, αφού η επέκταση της πόλης εκτός των τειχών άρχισε το 1864. Στο επίπεδο μέρος διακρίνεται ο μιναρές του τζαμιού του Ιμπραήμ πασά (σημερ. Ναός Αγίου Νικολάου) και μπροστά στο τέμενος ο μεγάλος πλάτανος, γνωστός από τις ιστορικές πηγές. Στον δρόμο προς το Σούγιολου, δηλ. στην αρχαία Εγνατία οδό, φαίνεται να περνάει ένα καραβάνι με καμήλες.