Κάποια άλλα Χριστούγεννα... στην Καβάλα της Οικονομικής κρίσης, 1930-1933

Κάποια άλλα Χριστούγεννα... 

Στην Καβάλα της Οικονομικής κρίσης, 1930-1933

(ανάρτηση στο FB, 25-12-2019)

Στις καπναποθήκες της πόλης απασχολούνταν περίπου 13.500 καπνεργάτες και καπνεργάτριες (επίσημα στοιχεία 1928), από τους οποίους οι 4.780 ήταν μονίμως εγκατεστημένοι στη Θάσο και στην αγροτική ενδοχώρα της Αν. Μακεδονίας […] Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης οι περίπου 8.000 Καβαλιώτες που ζούσαν αποκλειστικά από την επεξεργασία των καπνών οδηγήθηκαν στην ανεργία και στην έσχατη φτώχεια.

Η απειλή της κοινωνικής έκρηξης επισημαίνεται και σε εμπιστευτική έκθεση της Διοίκησης Χωροφυλακής Καβάλας (14-12-1931): «Οι καπνεργάται απελπισμένοι πλέον ότι δεν θα εργασθώσι ούτε 10 τουλάχιστον ημέρας κατά τον παρόντα χειμώνα και μην έχοντες ουδένα έτερον πόρον ζωής, θα προβώσι εις τα έσχατα, αψηφούντες οιονδήποτε κίνδυνον και αυτόν τον θάνατον, όστις θα τους απαλλάξει του μαρτυρίου να βλέπουσι τα τέκνα των αποθνήσκοντα της πείνης».

Στα μέσα Δεκεμβρίου 1931 (ένα χρόνο μετά την έναρξη των μαθητικών), τίθενται σε λειτουργία και τα δημοτικά - λαϊκά συσσίτια. Η πόλη διαιρείται σε τμήματα στα οποία τοποθετούνται φορητά μαγειρεία με ένα μάγειρα του Στρατού, δύο βοηθούς, έναν επιστάτη του Δήμου κ.ά. Την πρώτη χρονιά συσσίτιο λειτούργησε σε πέντε περιοχές: Παναγία, Αγία Βαρβάρα, Άγιο Γεώργιο, Άγιο Ιωάννη και Άγιο Παύλο. Τη δεύτερη χρονιά προστέθηκαν δύο ακόμη συσσίτια, στο Σούγιολου και στον Προφήτη Ηλία, ενώ στα τέλη του 1932 λειτούργησε και όγδοο συσσίτιο στην Αγία Παρασκευή.

Αρχικά το συσσίτιο ήταν καθημερινό. Στη συνέχεια όμως φαγητό δινόταν τις ημέρες Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο και Κυριακή (συνήθως φασουλάδα και 100 δράμια ψωμί). Φεύγοντας οι άποροι έπαιρναν και το συσσίτιο της Δευτέρας, Τετάρτης και Παρασκευής, μόνο 200 δράμια ψωμί, χωρίς φαγητό! Από τα τέλη του 1932 το δημοτικό συσσίτιο περιλάμβανε μόνο ψωμί, που μοιραζόταν μέρα παρά μέρα, μισή οκά σε κάθε άνεργη οικογένεια.

Σύμφωνα με έκθεση της Νομαρχίας, οι ημερήσιες ανάγκες της πόλης ανέρχονταν σε 10.000 μερίδες φαγητού. Όμως ο Δήμος δεν μπορούσε να καλύψει περισσότερους από 3.000 άπορους (για «μπάλωμα σε κουρελιασμένο ρούχο» έκανε λόγο ο τύπος).

Στα μέσα του 1933 περιφερειακή σύσκεψη της Γ.Σ.Ε.Ε. διαπιστώνει ότι στην Καβάλα υπάρχουν 14.000 άνεργοι, «οίτινες και στερούνται οιασδήποτε αγοραστικής ικανότητος». Σε σύγκριση με το 1928 η πτώση του επιπέδου ζωής των αστικών πληθυσμών είχε φτάσει σε τρομακτικά ποσοστά (75% στην περίπτωση των κατοίκων της Καβάλας!).

Επιτακτικό είναι πλέον το αίτημα για “αραίωση” της πόλης, με την έξοδο και την αγροτική αποκατάσταση όλων των Θασίων καπνεργατών στο νησί τους και άλλων 2.000 σε διάφορους τόπους (Κιλκίς, Χαλκιδική κ.ά.). Το 1933-1934 πολλοί παραδίδουν τα βιβλιάρια του Τ.Α.Κ., «εξέρχονται οριστικώς του καπνεργατικού επαγγέλματος» και εγκαταλείπουν την Καβάλα.

Η Καβάλα της κρίσης είναι καζάνι που βράζει. Το 1933 βρίσκει πολλούς Καβαλιώτες σε φυλακές και τόπους εξορίας και την πόλη να θρηνεί νεκρούς. Στις εκλογές του 1932 και 1933 οι κομμουνιστές πλειοψηφούν στην πόλη (σχεδόν 50% στις βουλευτικές του Μαρτίου 1933) και το Φεβρουάριο 1934 εκλέγεται δήμαρχος Καβάλας ο “κόκκινος” Μήτσος Παρτσαλίδης.

Περισσότερα: Κυριάκος Λυκουρίνος, «Μαθητικά συσσίτια στην Καβάλα της οικονομικής κρίσης (1930-1933)» https://lykourinos-kavala.blogspot.com/2020/01/1930-1933_4.html