“Γιατί κάψαμε τη Σμύρνη;” (1922)

 

“Γιατί κάψαμε τη Σμύρνη;” (1922)

(ανάρτηση στο FB, 29 Απριλίου 2018)

Παρά τη χθεσινή δήλωση του Ερντογάν (“τη Σμύρνη την έκαψαν οι Έλληνες στρατιώτες την ώρα που υποχωρούσαν”), πολλοί Τούρκοι ιστορικοί και συγγραφείς δέχονται ότι η πυρπόληση της Σμύρνης υπήρξε μια σκόπιμη και συνειδητή πράξη των κεμαλικών, που αποσκοπούσε στην εξόντωση των ελληνικών κοινοτήτων και στην πλήρη εκδίωξη των ελληνικών πληθυσμών από τη Σμύρνη και όλη τη Μικρά Ασία.

Η αποδοχή της τουρκικής ευθύνης βασίζεται εν πολλοίς στη άμεση ομολογία του Falih Rifki Atay (1894-1971), διανοούμενου, δημοσιογράφου και διακεκριμένου στελέχους του κεμαλικού εθνικιστικού κινήματος. Ο Falih Rifki Atay υπήρξε αυτόπτης μάρτυς της φωτιάς, αφού ο ίδιος ο Κεμάλ του είχε ζητήσει να βρίσκεται εκείνες τις μέρες στην πόλη για να ιστορήσει τη θριαμβική είσοδο των νικητών. Σχεδόν σαράντα χρόνια μετά (ο Κεμάλ δεν ήταν πια εν ζωή και ο ίδιος είχε αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική) αποφάσισε να δημοσιεύσει τις αναμνήσεις και τις σημειώσεις του. Στο βιβλίο του "Çankaya" (1η έκδ. 1961) περιγράφει την καταστροφή της πόλης, ονοματίζει τους ενόχους (κυρίως τον Νουρεντίν Πασά) και προχωράει σ’ ένα τολμηρό ερώτημα, που δεν είχε τεθεί μέχρι τότε από κανένα Τούρκο συγγραφέα: “Γιατί κάψαμε τη Σμύρνη”; Η απάντησή του είναι κυνική και ειλικρινής:

“Γιατί κάψαμε τη Σμύρνη; Γιατί φοβηθήκαμε ότι αν έμεναν τα κτήρια στη θέση τους, δεν θα μπορούσαμε να απαλλαγούμε από τις μειονότητες… Όταν εξορίζονταν κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Αρμένιοι, καίγαμε όλες τις κατοικημένες περιοχές, γιατί είχαμε αυτόν ακριβώς το φόβο. Αυτό δεν σχετίζεται μόνο με τη διάθεση για καταστροφή. Υπάρχει και κάποιο αίσθημα κατωτερότητας μέσα του. Θεωρούσαμε ότι το καθετί που έμοιαζε με Ευρώπη ήταν μοιραίο να παραμείνει χριστιανικό και ξένο, γι’ αυτό και εμείς έπρεπε να το αποβάλουμε” (το επίμαχο απόσπασμα περιλαμβάνεται στην πρώτη έκδοση του βιβλίου, στις επόμενες όμως απαλείφεται).

Περισσότερα στο http://lykourinos-kavala.blogspot.gr/2018/04/blog-post.html