Από το Οδεμήσιο στη Σμύρνη της Καταστροφής (Αύγ. 1922) - μαρτυρία μιας προσφυγοπούλας της Καβάλας

 

Από το Οδεμήσιο στη Σμύρνη της Καταστροφής (Αύγ. 1922) - μαρτυρία μιας προσφυγοπούλας της Καβάλας

(ανάρτηση στο FB, 19 Απριλίου 2022)*

«Έτσι περνούσαν τα χρόνια [στο Οδεμήσιο] μέχρι που έγινε ο διωγμός. Το πώς μας πήρε η μανούλα μου τρία παιδιά, εμένα, τον Μανώλη και τον Γιώργο που ήταν βρέφος, ένας θεός το ξέρει. Ο πατέρας απουσίαζε, ο θείος Αξαρλής μας έριξε μέσα στο τρένο που ήταν από πάνω ανοιχτό και βγήκαμε στη Σμύρνη. Μαζευτήκαμε στην εκκλησία Αγία Φωτεινή, όπου μας έβαλαν φωτιά. Το πώς σωθήκαμε, ο θεός το ξέρει. […]

 Έξω ο ντελάλης φώναζε: Παραδοθείτε άνδρες, όσοι είσαστε κρυμμένοι. Ο πατέρας μου φοβόταν για μας, η αδελφή του Βηθλεέμ, που βρέθηκε μαζί μας, διότι χάθηκε από τη δική της οικογένεια, προσπαθούσε να τον ντύσει γυναίκα, αλλά δεν πρόλαβε. Γίνεται ένα γιουρούσι τους μάζεψαν όλους και τους πήγαν στην κρεμάλα. Έτσι τουλάχιστον μάθαμε αργότερα, όταν η μητέρα ερευνούσε μέσω του Ερυθρού Σταυρού. Ο καημένος δεν πρόλαβε ούτε να μας φιλήσει.[…]

Η μητέρα μου με τη βοήθεια της κουνιάδας της κατάφεραν να σωθούμε από τη φωτιά. Τριγύριζαν στους δρόμους να βρούνε κάτι να μας δώσουν να φάμε. Επιτέλους βρήκαν ένα ξερό κομμάτι ψωμί, μας έδωσαν στο χέρι από ένα κομματάκι. Θυμάμαι που μας είπε η μητέρα, μονάχα να το γλύφετε, να μην το μασάτε, γιατί θα τελειώσει γρήγορα και δε θα έχετε να φάτε.

Κάποιος Τούρκος βλέποντας τη βέρα στο δάχτυλό της έβγαλε τη σπάθα να της κόψει το δάχτυλο για να την πάρει. Εκείνη τον παρακάλεσε τούρκικα, το δάχτυλό της σάλιωσε, την έβγαλε, τη φίλησε, την έδωσε στον Τούρκο, του είπε και ευχαριστώ, διότι δεν της έκοψε το δάχτυλο.[…]

 Κάποια στιγμή που ήρθαν τα πλοία να μας πάρουν, σκούντα με να σε σκουντώ, άλλοι έπεφταν στη φωτιά κι άλλοι στο γιαλό. Η θεία Πολύμνια έπεσε στη θάλασσα καθώς προσπαθούσε να μπει στη βάρκα, αλλά ευτυχώς κατάφεραν να τη βγάλουν. Όταν με πολύ κόπο μπήκαμε στο πλοίο, έλειπε η γιαγιά από κοντά μας […]».

Κατίνα Λαχουβάρη - Χατζηκωνσταντίνου, "Δύσκολα Χρόνια. Από τη Σμύρνη στην Καβάλα – Στο Ορφανοτροφείο – Πόλεμος και Κατοχή", έκδ. Συλλόγου Μικρασιατών Καβάλας, Καβάλα 2012. - Φωτ.: Η συγγραφέας με τη μητέρα και τα αδέλφια της [Γ.Α.Κ. - Τμήμα Καβάλας].

Από λυτό χειρόγραφο της γιαγιάς Κατίνας (Οδεμήσιο Μικράς Ασίας 1917 – Καβάλα 2005): «[…] Κάνοντας το 1982 το μνημόσυνο των 60 χρόνων του Μικρασιατικού Πολέμου, υπέρ των πεσόντων, ας θάψουμε βαθιά τον πόνο μας και ας θυμόμαστε τα λατρευτά μας πρόσωπα με αγάπη. Τον πατέρα μου τον κρεμάσαν οι Τούρκοι. Τώρα πλέον το ξεχνώ και δίνω άφεση αμαρτιών. Από τον πόλεμο βγαίνει καταστροφή».

* 1922-2022. Εκατό χρόνια Εθνικής Μνήμης [τεκμ. 6/100]