Από την Πάφρα του Πόντου στο Ορφανοτροφείο της Σύρου και μετά στο Μακρυχώρι του Νέστου

 

Από την Μπάφρα στο Ορφανοτροφείο της Σύρου και μετά στην Καβάλα

(ανάρτηση στο FB, 27 Απριλίου 2022)*

«Μητέρα δε γνώρισα και τον πατέρα μου τον σκότωσαν οι τσέτσες. Όταν λοιπόν μας σήκωσαν από την πατρίδα μας την Μπάφρα και μας έστειλαν όλους στην εξορία, είμαστε η γιαγιά μου η Θωμαή, μια θεία μου, εγώ η Άννα, που τότε ήμουν 7 χρονών, και η μικρή αδελφή μου η Αναστασία, 5 χρονών.

Στο δρόμο της εξορίας θέριζαν οι αρρώστιες. Πέθαναν κι η γιαγιά και η θεία, από τύφο και χολέρα, και μείναμε μόνα μας δυο κοριτσάκια. Όμως η Αναστασία δεν μπορούσε πια να περπατήσει. Μια γυναίκα έγραψε το όνομά της σ’ ένα χαρτί, της το έραψε στη μαντίλα που φορούσε και της είπε: “αν σε ρωτήσουν πώς σε λένε, θα τους δείξεις αυτό”. Την αφήσαμε στο δρόμο. Γυρνούσα πίσω να την κοιτώ, μέχρι που δεν την έβλεπα άλλο.

Μήνες κράτησε η εξορία μας, φτάσαμε μέχρι τα μέρη του Κουρδιστάν. Όταν υπογράφτηκε η Ανταλλαγή, μας πήγαν στο Πεϊρούτ, στη Βυρητό, κι από κει βγήκαμε με πλοίο στον Πειραιά. Όλα εμάς τα ορφανά, μας οδήγησαν στο ορφανοτροφείο της Σύρου. Περνούσαμε καλά εκεί, μαθαίναμε και γράμματα, ελληνικά και αμερικάνικα.

Μετά από ένα χρόνο περίπου έφεραν και άλλα ορφανά, που τα είχε μαζέψει στην Τουρκία κάποια αμερικανική οργάνωση. Μπαίνοντας στη μεγάλη αίθουσα τα παιδιά, περνούσαν από μπροστά μας. Εμένα κόλλησε το βλέμμα μου σε ένα κοριτσάκι που έμοιαζε στην αδελφή μου. Έτρεμα από αγωνία και έστειλα τη φίλη μου να ρωτήσει το όνομά της. Της είπε ότι είναι η Αναστασία Σανταλτζόγλου του Μεθοδίου από την Πάφρα. Την έφερε κοντά μου. “Ανάστα”, της λέω, “εσύ είσαι;” κι εκείνη ρωτάει: “Άννα, εσύ είσαι;” και αγκαλιαστήκαμε σφικτά για αρκετή ώρα κλαίγοντας. Με ρώτησε για τον πατέρα μας, γιατί φαίνεται είχε ξεχάσει το χαμό του.

Στο ορφανοτροφείο μείναμε κάπου δυο χρόνια, μέχρι που μια ξαδέλφη της μάνας μας που ζούσε στο Μακρυχώρι της Καβάλας, έμαθε για μας από τις αναζητήσεις του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Ήλθε και μας πήρε η θεία μας στο χωριό. Μας μεγάλωσε δύσκολα, αφού ήταν χήρα, αλλά δε μας ξεχώρισε ποτέ από το δικό της παιδί, μέχρι που μας πάντρεψε. Της χρωστούμε πολλά».

[Πηγή: Κείμενο των Βασίλειου Κεχαγιόγλου - Ζηνοβίας Δουκίδου, με βάση τις αφηγήσεις της μητέρας τους Άννας Σανταλτζόγλου, δημοσιευμένο στη “Μνήμη” του Συλλόγου Μικρασιατών Καβάλας, φ. 9, Μάιος 2012. Εδώ απόσπασμα διασκευασμένο για εκδήλωση του Συλλόγου – Φωτ. Ορφανά Ελλήνων και Αρμενίων της Μικράς Ασίας μεταφέρονται στην Ελλάδα (πηγή: Near East Relief) – στη μικρή φωτ. η Άννα Σανταλτζόγλου]

* 1922-2022. Εκατό χρόνια Εθνικής Μνήμης (τεκμ. 9/100)