Μια φωτογραφία: Με τους τενεκέδες στη δημόσια βρύση, Καβάλα 1924

Μια φωτογραφία: Με τους τενεκέδες στη δημόσια βρύση, Καβάλα 1924

(ανάρτηση στο FB, 2-12-2016)

“Η ζωή εκεί [στα Πεντακόσια] ήταν δραματική. […] Λίγες βρυσούλες υπήρχανε στους δρόμους σε μεγάλες αποστάσεις και για να βρούμε νερό, Θεέ μου, πολλές φορές μέχρι τους Στρατώνες πηγαίναμε. Σηκωνόμασταν νύχτα και βάζαμε σειρά, πότε δύο φορές την εβδομάδα ερχόταν το νερό και πότε τρεις. Καυγάδες και ξύλο έπεφτε αρκετό.

Υπήρχανε οι τσαούσες που παίρνανε πάντοτε νερό πρώτες. Ας πιάσω από την δική μου γειτονιά. Η Σοφία του Μ…, όταν ερχόταν στη βρύση, στην άκρη όλες, γι’ αυτήν σειρά δεν υπήρχε, έβαζε τα πόδια της γύρω από την βρύση και άρχιζε το γέμισμα. Παραπλεύρως στεκόταν η κόρη και έπαιρνε τους γεμάτους τενεκέδες και της έδινε τους άδειους. Στο τέλος γέμιζε και ένα μπουκάλι και περήφανα-περήφανα έφευγε. Καμιά δεν τολμούσε να της μιλήσει γιατί θα έτρωγε ξύλο, έξι τενεκέδες να σας χαρώ και πότε τέσσερις. Θεός σχωρέστην.

Κατόπιν η Ανάστα η Λαζού, έτσι την λέγαμε. Ανοίξτε τόπο να περάσει. Αυτή όμως έπαιρνε μόνον δύο τενεκέδες. Τρίτη η Θεοδώρα η Κεμάλινα, αυτό το όνομα της ταίριαζε πάρα πολύ και της το δώσαμε. Ήταν βέβαια και η Κυριακούλα η Καραμανλού, αυτή δεν έφευγε από την βρύση εάν πρώτα δεν έδερνε κάποιαν. Όταν παίρναν αυτές το νερό τους, ακολουθούσε η σειρά. Η μητέρα μου, όπως και εγώ στο συσσίτιο, έπαιρνε πάντα τελευταία το νερό της, πολλές φορές τον απογέμιζε τον τενεκέ με τα δάκρυά της”.

Στα χρόνια της εγκατάστασης των προσφύγων το δίκτυο ύδρευσης δεν έφτανε στα σπίτια και οι κάτοικοι υδρεύονταν από κοινόχρηστες βρύσες. Το πρόβλημα της λειψυδρίας, που αντιμετώπιζε η Καβάλα ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, επιδεινώθηκε με τον απότομο διπλασιασμό του πληθυσμού της. Νερό υπήρχε μέρα παρά μέρα και μόνο για λίγες ώρες και οι κοινόχρηστες βρύσες γίνονταν θέατρο ομηρικών καυγάδων για το σπάνιο αγαθό.

Το παραπάνω απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο με τις μαρτυρίες της Κατίνας Λαχουβάρη – Χατζηκωνσταντίνου, “Δύσκολα Χρόνια. Από τη Σμύρνη στην Καβάλα - Στο Ορφανοτροφείο - Πόλεμος και Κατοχή”, Επιμέλεια έκδοσης - εισαγωγή - σημειώσεις: Κυριάκος Λυκουρίνος,  Σχεδιασμός εξωφύλλου - καλλιτεχνική επιμέλεια - σελιδοποίηση, Κατερίνα Κελέσογλου, έκδ. Συλλόγου Μικρασιατών Ν. Καβάλας, Καβάλα 2012. 

Η φωτογραφία (από τις συλλογές του “Μουσείου Προσφυγικού Ελληνισμού” της Καβάλας, δωρεά κ. Ζωζώς Πολυμέρη) φέρει σημείωση “Περιμένοντας με τους τενεκέδες να πάρουν νερό από την δημόσια βρύση στην οδό Πτολεμαίου, Καβάλα, περίπου 1924”.