Οι προσφυγικοί συνοικισμοί Χίλια και Δεκαοκτώ (Αμπελόκηποι) στην Καβάλα

Οι προσφυγικοί συνοικισμοί Χίλια και Δεκαοκτώ (Αμπελόκηποι) στην Καβάλα

(με αφορμή μια ωραία φωτογραφία: Το Σίγμα, μάλλον στη δεκ. του 1930)

(ανάρτηση στο FB, 4-12-2017)

Η ανέγερση των προσφυγικών συνοικισμών της Κοινωνική Πρόνοιας στο δυτικό μέρος της Καβάλας (Κιουτσούκ Ορμάν) άρχισε το 1924-25. Πρώτα οικοδομήθηκε το υψομετρικά ανώτερο τμήμα. Στο επικλινές μέρος, κάτω από την οδό 7ης Μεραρχίας, χτίστηκαν από τον εργολάβο Αντώνιο Ζιώγα οι 75 διώροφες οικοδομές (τετραπλοκατοικίες) του συνοικισμού “Χίλια”. Δίπλα, επί της οδού Βησσαρίωνος, κατασκευάστηκαν τα 18 διώροφα σπίτια του συνοικισμού "Δεκαοκτώ", που χρηματοδοτήθηκε από μια Ελληνοαμερικανίδα. Το Μάιο του 1929, με απόφαση της αρμόδιας επιτροπής της Νομαρχίας Καβάλας, ο συνοικισμός Χίλια – Δεκαοκτώ ονομάστηκε "Αμπελόκηποι".

Οι συνολικά 93 τετραπλοκατοικίες των Αμπελοκήπων διέθεταν 372 κατοικίες αποτελούμενες από δύο δωμάτια, κουζίνα και αποχωρητήριο. Οι 75 οικοδομές κατοικήθηκαν το 1926, αρχικά από 300 οικογένειες, όμως οι 18 της ομώνυμης συνοικίας έμειναν κενές μέχρι το 1929, επειδή υπήρχαν προβλήματα στην παράδοση των σπιτιών.

Πολύ σύντομα ο αρχικά προβλεπόμενος αριθμός των 372 οικογενειών ξεπεράστηκε, επειδή σε αρκετές κατοικίες των Χιλίων εγκαταστάθηκαν δύο οικογένειες, μία σε κάθε δωμάτιο (δηλ. κάθε οικοδομή φιλοξενούσε μέχρι και οκτώ οικογένειες)! Επιπλέον χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες και τα υπόγεια των σπιτιών (39 υπόγεια κατοικούνταν μέχρι και το 1950). Μπορούμε λοιπόν να υπολογίσουμε ότι στο συνοικισμό των Αμπελοκήπων εγκαταστάθηκαν περισσότερες από 500 οικογένειες.

Το 1927 το τοπικό Συμβούλιο αποφάσισε την εκποίηση των προσφυγικών οικημάτων. Αυτό όμως τελικά ίσχυσε μόνο για τους συνοικισμούς Βύρωνα (1926-1928) και Γκιρτζή (1929-1930), δηλ. εξαιρέθηκαν οι παλιότεροι: Πεντακόσια, Αγία Βαρβάρα, Χίλια, Δεκαοκτώ. Εκεί διέμεναν ήδη δωρεάν εκατοντάδες φτωχές ή άπορες οικογένειες και μια ενδεχόμενη σωρεία εξώσεων θα δημιουργούσε τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα. Οι κάτοχοι εξακολούθησαν να διαμένουν χωρίς κάποιο επίσημο παραχωρητήριο και χωρίς ενοίκιο.

Στα Χίλια – Δεκαοκτώ, λόγω της αντιδικίας ανάμεσα στο κράτος και τον εργολάβο, το πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής υπογράφηκε μόλις το 1931, δηλ. 5-6 χρόνια μετά την πρώτη εγκατάσταση των κατόχων.

Βλ. περισσότερα: Κυριάκος Λυκουρίνος, «Καβάλα 1922-1930. Η στέγαση των προσφύγων και οι προσφυγικοί συνοικισμοί», https://lykourinos-kavala.blogspot.com/2016/12/1922-1930.html