Ο Μέγας Αλέξανδρος της Καβάλας!

Ο Μέγας Αλέξανδρος της Καβάλας!*

Στα κείμενά τους οι παλιοί περιηγητές συσχετίζουν συχνά την πόλη και την περιοχή μας με τον Μέγα Αλέξανδρο. Στα 1470 ο G.Μ.D. Angiollelo, λοχαγός του ενετικού στρατού, βλέπει στους Φιλίππους ένα εντυπωσιακό μνημείο (την επιτύμβια ρωμαϊκή στήλη του G. Vibius Quartus), που “φανερώνει ότι στο μέρος εκείνο ήταν ο σταύλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου”. Το μνημείο αυτό έξυναν επί αιώνες οι κάτοικοι της περιοχής, διέλυαν τη μαρμάρινη σκόνη στο νερό και την έδιναν στις έγκυες γυναίκες για να κάνουν παιδιά αντρειωμένα σαν το Μεγαλέξανδρο.

Ο "σταύλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου" 

Ο Γάλλος γιατρός και φυσιοδίφης Pierre Belon, που επισκέφτηκε την πόλη μας στα 1546-1549, γράφει ότι στη θέση της βρισκόταν τα αρχαία χρόνια η πόλη “Βουκεφάλα”, η οποία μετονομάστηκε έτσι από το Αλέξανδρο προς τιμήν του αλόγου του. Υπονοεί δε ότι από παραφθορά του “Βουκεφάλα” προήλθε το νεότερο όνομα Καβάλα.

Στα μέσα του 17ου αιώνα ο καπουτσίνος Robert de Dreux αντικρίζοντας από την Cavallos τον ορεινό όγκο του Αγίου Όρους “θυμίζει” ότι ένας γλύπτης (ο αρχιτέκτονας Δεινοκράτης) πρότεινε στο Μακεδόνα στρατηλάτη να σκαλίσει εκεί ένα κολοσσιαίο άγαλμά του, που θα τον παράσταινε να κρατά στο ένα χέρι του μια πόλη και με το άλλο να χύνει ένα ποτάμι στη θάλασσα (βλ. χαρακτικό Johann Bernhard Fischer von Erlach, 1721).

Την ίδια εποχή, στα 1667, ο Εβλιγιά Τσελεμπή περνάει από την Καβάλα και γράφει για το ιστορικό της παρελθόν: Την πόλη ίδρυσε ο βασιλιάς Φίλικος (Φίλιππος)! Αυτός έκτισε το κάστρο της και διόρισε άρχοντα το γιο του Κάβαλα, απ’ τον οποίο πήρε η πόλη το όνομά της. Στην Καβάλα ανατράφηκε και ο δεύτερος γιος του Φίλικου, ο Ισκεντέρ (ο Μέγας Αλέξανδρος). Υπήρξε, παραδέχεται ο Εβλιγιά, ο μεγαλύτερος βασιλιάς του ντουνιά! Αφού βασίλεψε 30 χρόνια και κατέκτησε τις 700 πιο μεγάλες πόλεις του κόσμου, γύρισε και πέθανε στην Καβάλα! Τον θάψανε σ’ ένα νησί που κανείς δεν ξέρει πού βρίσκεται. Ο γιος του, ο Ρουχάνια (από το “Ρωξάνη”;), δε θέλησε να βασιλεύσει, έγινε παπάς και αποσύρθηκε στο μοναστήρι που είχε κτίσει ο Φίλικος στην Καβάλα!

Αυτές οι παραδοξολογίες των περιηγητών δεν πρέπει να θεωρηθούν γέννημα της υψιπετούς φαντασίας τους. Οι ξένοι ταξιδιώτες καταγράφουν ό,τι βλέπουν αλλά κι ό,τι ακούν. Όλες αυτές οι αναφορές, ακόμη και (κυρίως) οι φαντασιοπληξίες του Εβλιγιά Τσελεμπή, ήταν τα “παραμύθια” κι οι ιστορίες που έλεγαν τότε οι άνθρωποι στα σπίτια και στα “καφενεία” τους. Ήταν, με δυο λόγια, οι ζωντανές παραδόσεις των κατοίκων της περιοχής μας, στη συλλογική μνήμη των οποίων εξακολουθούσε να υπάρχει, 2.000 χρόνια μετά, μακρινός απόηχος από το ιστορικό τους παρελθόν, μυθοποιημένο πια από τον απλό λαό.

*Ανάρτηση στο FB, 12 Νοεμβρίου 2016. Αφορμή για το σημείωμα στάθηκε η διαδικτυακή έκδοση του εξαίρετου βιβλίου του συμπολίτη φιλολόγου και φίλου Δημήτρη Κουγιουμτζόγλου, “Ο Μέγας Αλέξανδρος του Ελληνισμού: Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Νεότερη και σύγχρονη Ελλάδα” από τις Εκδόσεις “Σαΐτα”. Το βιβλίο διατίθεται ελεύθερα: http://www.saitapublications.gr/2016/11/ebook.209.html#more.