Η καπναποθήκη Mayer - Εμφιετζόγλου στο Φάληρο

Η καπναποθήκη Mayer στο Φάληρο

(ανάρτηση στο FB, 18-2-2018)

“Τα ξημερώματα μας πήρε ένα σαπιοκάραβο από την Ηρακλείτσα και σε μερικές ώρες είμασταν στην Καβάλα. Όταν πρωτοφτάσαμε στην Καβάλα, μείναμε σχεδόν όλοι σε μια πολύ μεγάλη αποθήκη που λεγόταν "Μάγειρας" και είχε μέσα καπνά. Από εκεί έμαθα να καλλιεργώ καπνά, να τα επεξεργάζομαι και να βγάζω ένα κομμάτι ψωμί…”.*

Η καπναποθήκη του οίκου Mayer, (προφανώς αυτή ήταν "ο Μάγειρας"), δέσποζε στο δυτικό άκρο της Βενιζέλου, αμέσως μετά το Φάληρο, στην τότε παραλία. Η βρετανοεβραϊκή εταιρεία Ν. Mayer et Cie Ltd, με έδρα το Λονδίνο, είχε ιδρυθεί το 1890 και εγκαταστάθηκε στην Καβάλα το 1893. Κατά τη διάρκεια του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου οι βουλγαρικές αρχές κατοχής (1916-1918) κατέσχεσαν τα καπνά των βρετανικών εταιρειών και η Mayer υπέστη ισχυρά πλήγματα (ουσιαστικά διέκοψε τη λειτουργία της).

Στα τέλη του 1918 – αρχές 1919, όταν ξέσπασε στην Καβάλα η επιδημία εξανθηματικού τύφου (μεταδόθηκε με τους ομήρους που έφταναν ακτοπλοϊκώς από τη Βάρνα της Βουλγαρίας), η καπναποθήκη μετατράπηκε από τον Αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό σε νοσοκομείο με μεγάλη πτέρυγα τύφου.

Το 1919 η εταιρεία άρχισε να ανασυγκροτείται ως Ν. Mayer et Cie 1919 Ltd και στα τέλη του 1922 – αρχές 1923 η καπναποθήκη της χρησιμοποιήθηκε για τη στέγαση εκατοντάδων, ίσως και χιλιάδων προσφύγων.

Κατά την περίοδο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929 η επιχείρηση βρέθηκε σε δεινή θέση, καθώς αδυνατούσε να ανταποκριθεί στις δανειακές υποχρεώσεις της προς τις τράπεζες και τους τοκογλύφους. Στις αρχές του 1932 δημοσιεύτηκε στον τοπικό τύπο η διάλυσή της.

Η καπναποθήκη νοικιάστηκε από τον κρατικό καπνικό οργανισμό για την αποθήκευση κρατικών καπνών και αργότερα πέρασε στην ιδιοκτησία του καπνέμπορου Εμφιετζόγλου. Κατεδαφίστηκε στις αρχές της δεκ. του 1960.

* Απόσπασμα από προσφυγική μαρτυρία. Προέρχεται από καταγραφές μαθητών στο πλαίσιο του Προγράμματος του 7ου Γυμνασίου Καβάλας «Η εγκατάσταση των Μικρασιατών Προσφύγων στην περιοχή της Καβάλας» 1999, που επιμελήθηκαν οι καθηγήτριες του σχολείου Σοφία Αμπεριάδου και Καλλιόπη Βουλτσιάδου.