Η Μονή του Αγίου Ανδρέα στο τσιφλίκι Νουσλά των Ελευθερών

Η Μονή του Αγίου Ανδρέα στο τσιφλίκι Νουσλά των Ελευθερών

(Ανάρτηση στο FB, 8-2-2014)

Με αφορμή τη σπάνια φωτογραφία με τους Ρώσους μοναχούς ("κλεμμένη" από παλιότερη ανάρτηση του Γιώργου Τσακίρη) λίγα διευκρινιστικά:

Στα 1869 Ρώσοι Αγιορείτες μοναχοί της σκήτης Σαραΐου της Μονής Βατοπεδίου, αγόρασαν από τον Ελιάζ μπέη της Δράμας το τσιφλίκι Νουσλά (ή Νουζλά) της λεγόμενης περιοχής Ελευθερών ένατι 3.000 οθωμανικών λιρών. Αμέσως ανήγειραν τη Μονή του Αγίου Ανδρέα (στο χώρο του σημερινού ομώνυμου χωριού) και κτιριακές εγκαταστάσεις 20.000 τετραγ. πήχεων. Τα επόμενα χρόνια απέκτησαν, με χρήματα προερχόμενα από τη Ρωσία, πολλά γειτονικά οθωμανικά κτήματα, συνολικής έκτασης 50.000 στρεμμάτων. Επεκτάθηκαν επίσης στη Θάσο και επιχείρησαν να εγκατασταθούν και σ' άλλες περιοχές της παραλιακής ζώνης Ελευθερών - Καβάλας. Ιδιαίτερα εποφθαλμιούσαν το τσιφλίκι Τσιαρπαντί, που αργότερα αγόρασε ο Σισμανόγλου και το παραχώρησε για τη δημιουργία του προσφυγικού οικισμού της Νέας Καρβάλης. 

Με όλα αυτά η ρωσική διπλωματία επιχειρούσε να δημιουργήσει θύλακες προσηλυτισμού στις νότιες περιοχές της Μακεδονίας και να δημιουργήσει προϋποθέσεις για αλλοίωση της εθνολογικής σύνθεσης της περιοχής. Τα σχέδιά τους ναυάγησαν λόγω της συντονισμένης αντίδρασης των Ελλήνων προξενικών εκπροσώπων Καβάλας, Σερρών και Θεσσαλονίκης. Το 1913, μετά την ένταξη της περιοχής μας στο ελληνικό κράτος, η εφημερίδα "Ρωσική Σημαία", όργανο των πανσλαβιστικών κύκλων, εξέφραζε την απογοήτευσή της για την τροπή των πραγμάτων και ομολογούσε απερίφραστα: "Η Ρωσία υπολόγιζε να αποκτήσει δικό της λιμάνι στην Καβάλα, με την παραχώρηση της πόλης στους Βουλγάρους".