Από την Απελευθέρωση της Καβάλας, 26/27 Ιουνίου 1913

 

«Καβάλλα κατελήφθη εν ονόματι Βασιλέως...»

(σημείωμα στο FB, 27-6-2016)

«Καβάλλα κατελήφθη εν ονόματι Βασιλέως...». Το θριαμβικό τηλεγράφημα φθάνει στην Αθήνα το μεσημέρι της 27ης Ιουνίου και η ανέλπιστη είδηση απλώνεται αμέσως από στόμα σε στόμα. Οι καμπάνες των εκκλησιών ηχούν χαρμόσυνα, σε πολλά μέρη ξεσπούν πυροβολισμοί χαράς και από τις συνοικίες το ενθουσιώδες πλήθος συρρέει στην πλατεία Συντάγματος. Η αυθόρμητη συγκέντρωση γίνεται μαζική διαδήλωση, που κατεβαίνει την οδό Σταδίου και καταλήγει στην πλατεία Ομονοίας. Το κέντρο της πρωτεύουσας δονείται από πανηγυρισμούς, παντού ανεμίζουν σημαίες και τα πλήθη τραγουδούν τον εθνικό ύμνο.

Το απόγευμα η Αθήνα σημαιοστολίζεται και το βράδυ φωταγωγούνται τα δημόσια και δημοτικά καταστήματα και οι πλατείες Συντάγματος και Ομονοίας. Την επομένη ο Δήμος Αθηναίων τελεί πάνδημη δοξολογία για το σπουδαίο εθνικό γεγονός "της καταλήψεως της Ελληνικωτάτης πόλεως Καβάλλας υπό του ελληνικού στόλου". Στη Μητρόπολη παρίσταται και το υπουργικό συμβούλιο, ενώ ο Δήμαρχος Μερκούρης και οι δημοτικοί σύμβουλοι Αθηναίων μεταβαίνουν πεζή από το Δημαρχείο.

Η φωτ. στο πρωτοσέλιδο της εφημ. «Πατρίς», 28-6-1913 με λεζάντα: "Η αγαλλίασις εν Αθήναις δια την κατάληψιν της Καβάλλας. Η χθεσινή ενθουσιώδης διαδήλωσις η καταπλημμυρίσασα την οδόν Σταδίου άμα τω αγγέλματι της καταλήψεως της Καβάλλας. […] Ο ενθουσιασμός υπήρξεν απερίγραπτος. Χιλιάδες λαού συνεκεντρώθησαν προ των γραφείων μας, ζητωκραυγάζοντες υπέρ του Βασιλέως, του στρατού και του στόλου".

----------------------------

Ένας Γάλλος περιγράφει την απελευθέρωση

(σημείωμα στο FB, 27-6-2016)

Το "Δόξα" στο λιμάνι της Καβάλας, 27-6-1013. 

Ένας Γάλλος περιγράφει την απελευθέρωση Ο Gaston Deschamps, Γάλλος δημοσιογράφος και πρώην μέλος της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών (με αρχαιολογικές αποστολές στην Ελλάδα και κυρίως στη Μικρά Ασία), βρέθηκε εδώ ως απεσταλμένος της εφημερίδας “Le Temps” του Παρισιού. Στην εκτενή ανταπόκρισή του διεκτραγωδεί τα δεινά της Καβάλας, μιας «αιχμάλωτης πόλης», αναφέρεται στην άφιξη του ελληνικού στόλου, που αναπτέρωσε το ηθικό των κατοίκων, εξαίρει το «στρατήγημα» του Κουντουριώτη, «το οποίο θα θαύμαζε και αυτός ακόμη ο αρχαίος Θεμιστοκλής» κλπ. Στα αποσπάσματα που ακολουθούν (σε ελεύθερη απόδοση) περιγράφει τον κατάπλου του «Δόξα» και την απελευθέρωση της Καβάλας:

«Ιδού όμως το πιο εκπληκτικό θέαμα: Στα παλιά φρούρια της Καβάλας, στην άκρη του λιμανιού της, έχει συρρεύσει αμέτρητο πλήθος από όλη την πόλη. Βλέποντας τα ελληνικά χρώματα στην πρώρα και στη πρύμη του αντιτορπιλικού, οι άνθρωποι, λυτρωμένοι πια από την πολύμηνη αγωνία, εκδηλώνουν με κάθε τρόπο τα αισθήματά τους. Υψώνονται ζητωκραυγές, ακούγονται επευφημίες και αντηχούν πυροβολισμοί. Οι γενναίοι ναύτες ανταποκρίνονται στη θαυμάσια αυτή υποδοχή και ανεμίζουν τους σκούφους για να εκδηλώσουν τη χαρά τους.

Ο κυβερνήτης Κριεζής αποβιβάζεται μόνος στην ακτή και αμέσως απλώνονται αμέτρητα χέρια για να τον σηκώσουν ψηλά, σε μια θριαμβική περιφορά. Είναι στιγμή πρωτοφανής και αλησμόνητη. Στα πρόσωπα των ανθρώπων που απελευθερώθηκαν από αφόρητο ζυγό είναι χαραγμένη η συγκίνηση και δάκρυα χαράς κυλούν από τα μάτια τους. […] Στην Ελληνική Λέσχη συγκεντρώνονται οι πρόξενοι της πόλης και οι πρόκριτοι Έλληνες, Ισραηλίτες και Τούρκοι. Οι μουσουλμάνοι εκδηλώνουν κι αυτοί τη χαρά τους, αφού πάνω από 200 ομόθρησκοί τους είχαν φονευθεί με διαταγή των βουλγαρικών αρχών της Καβάλας. […]

Η πόλη πανηγυρίζει. Παντού υψώνεται η γαλανόλευκη σημαία, αναρτάται η εικόνα του βασιλέως Κωνσταντίνου και τα σπίτια στολίζονται με άνθη και με πράσινες γιρλάντες. Ένας λεμβούχος κατεβάζει τη βουλγαρική επιγραφή του τελωνείου και στη θέση της τοποθετεί την καλλιγραφημένη πινακίδα “Ελληνικόν Βασιλικόν Τελωνείον”. Οι επευφημίες ξαναρχίζουν στη σημαιοστολισμένη πόλη. […]

Ο ναύαρχος Κουντουριώτης είναι ευτυχής που το ευφυές σχέδιό του στέφτηκε με πλήρη επιτυχία και που η νίκη δε στοίχισε ούτε μια σταγόνα αίματος. […] Οι Βούλγαροι, μου έλεγε με ένα μειδίαμα που περιείχε και ειρωνεία, νόμισαν ότι τα πλοία μας ήταν γεμάτα με πεζικό, πυροβολικό ακόμη και ιππικό. Εγώ όμως δεν έφερα ούτε ένα όπλο ή ξίφος. Όλα τα όπλα που δεν ήταν απαραίτητα στα αποβατικά μου αγήματα τα παραχώρησα για το στρατό ξηράς […]».

---------------------------------

Τα καπρίτσια της Ιστορίας

(σημείωμα στο FB, 27-6-2016)

Οι δύο φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν στο γαλλικό εβδομαδιαίο περιοδικό "L' ILLUSTRATION" με διαφορά επτά μηνών (Ιαν. 1913 – Αύγ. 1913). Στο τεύχος της 23ης Αυγούστου ιστορείται η περιοδεία του βασιλέως Κωνσταντίνου στις νεοαποκτηθείσες περιοχές Σερρών, Δράμας, Καβάλας, κατά την οποία “ακολούθησε την ίδια διαδρομή που είχε ακολουθήσει πριν οκτώ μήνες ένας άλλος μονάρχης, επευφημούμενος από τα στρατεύματά του όχι όμως και από τους πληθυσμούς της περιοχής”. Κατά την εδώ επίσκεψή του ο Κωνσταντίνος φωτογραφήθηκε στις επάλξεις του κάστρου της Καβάλας, στο ίδιο σημείο που είχε φωτογραφηθεί ο τσάρος των Βουλγάρων Φερδινάνδος.

Με αφορμή τις δύο φωτογραφίες ο συντάκτης κάνει ένα σχόλιο για τα "καπρίτσια" της Ιστορίας και το εφήμερο των ανθρώπινων θριάμβων: “Οι φωτογραφίες αυτές, η μια δίπλα στην άλλη, αποτελούν την πιο εκφραστική αποτύπωση αυτού του πολέμου. Φαίνεται σαν ένα μάθημα που έδωσε η μοίρα στην ανθρώπινη περηφάνια. Οι πέτρες παραμένουν, αλλά οι κατακτητές διαδέχονται ο ένας τον άλλο. Το κάδρο δεν έχει αλλάξει καθόλου. Χρησιμοποιείται και πάλι για την αποθέωση ενός βασιλιά. Μα η εικόνα δεν είναι πλέον η ίδια”.

--------------------------

Το “Δόξα” και ο Λαλάκης Κραντονέλλης

(ανάρτηση στο FB, 27-6-2017)

Καβάλα, 26 Ιουνίου 1913. Το αντιτορπιλικό "Δόξα", με τον πλωτάρχη Κριεζή, εισπλέει στο λιμάνι! Αφού κινήθηκε με ασφάλεια από τα παράλια της Κεραμωτής για να αποφύγει τις ποντισμένες βουλγαρικές νάρκες, κατά το μεσημέρι προσορμίστηκε στο λιμάνι της πόλης, όπου έγινε δεκτό από το πλήθος με ξέφρενο ενθουσιασμό.

Παρότι ο πλωτάρχης δεν προέβη στην επίσημη κατάληψη της πόλης, ο ναύαρχος Κουντουριώτης είχε συντάξει τη διακήρυξή του προς το λαό της Καβάλας: "Προς τους κατοίκους της Καβάλλας. Διακηρύσσομεν και διατάσσομεν. Η Καβάλα μεθ’ όλων των πέριξ, μετά του λιμένος και των ακτών αυτής, κατελήφθη υφ’ ημών και διατελεί από τούδε εις την κατοχήν μας. […] Εν όρμω της Καβάλλας και από τον Γ. Αβέρωφ τη 26η Ιουνίου 1913". Η πόλη ήταν ήδη ελληνική!

Τη φωτογραφία τράβηξε ο 15χρονος Ελευθέριος Κραντονέλλης. Τα παιδιά της οικογένειας είχαν βγει με τη βάρκα τους να προϋπαντήσουν το ελληνικό πλοίο. Ο Λαλάκης Κραντονέλλης κατετάγη εθελοντής στον ελληνικό στρατό το 1916, σε ηλικία 18 ετών, και βρήκε το θάνατο στη Σμύρνη το 1920 από τις κακουχίες του Πολέμου.

-------------------------------------------------------------

Για την Απελευθέρωση της Καβάλας στις 26/27-6-1913, βλ. Κ. Λυκουρίνου, «Τα παλικάρια της Καβάλας στον “Αβέρωφ - Η απελευθέρωση, 26 Ιουνίου 1913»,  https://lykourinos-kavala.blogspot.com/2017/06/26-1913.html