Μαρτυρίες για τους πρόσφυγες της Νέας Καρβάλης

 

Μαρτυρίες για τους πρόσφυγες της Νέας Καρβάλης

(ανάρτηση στο FB, 2 Ιουλίου 2021)

 

Μια μαρτυρία για τη Νέα Καρβάλη (με αφορμή τη σημερινή συγκέντρωση διαμαρτυρίας της Πρωτοβουλίας για την Προστασία του Περιβάλλοντος Ν. Καβάλας)

“Προτού να έρθουμε στην Ελλάδα με την Ανταλλαγή, οι φερμένοι από την Πόλη Γκελβεριώτες που βρίσκονταν στην Αθήνα έκαναν μια επιτροπή για την εγκατάστασή μας. Η επιτροπή γύρισε σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, αυτά που ήταν προορισμένα για την εγκατάσταση των προσφύγων, και διάλεξε μια τοποθεσία 10 χλμ. ανατολικά από την Καβάλα. Ήταν άλλοτε τσιφλίκι του Σισμάνογλου (αυτουνού που έκανε το Σανατόριο) και χάρισε το 1/5 στο Υπουργείο Γεωργίας και τα 4/5 στους πρόσφυγες από το εσωτερικό της Μικράς Ασίας.

Η τοποθεσία αυτή, Τσινάρ Ντερέ το όνομά της, ήταν εντελώς αντίθετη με το κλίμα του Γκέλβερι που είχε υψόμετρο 1.500 μέτρα. Ο κόσμος έπεσε από το βουνό στο βάλτο. Τρία χρόνια, με βροχές και παγωνιά, τα πέρασε κάτω από τσαντίρια. Το μέρος ήταν δύσβατο, ελώδες. Για να πάει κανείς από τσαντίρι σε τσαντίρι, του σχίζονταν τα ρούχα από τους θάμνους. Όλοι έπεσαν ψάθα άρρωστοι από τις θέρμες. Μέσα σε τρία χρόνια πέθαναν χίλιοι άνθρωποι από τους δυο χιλιάδες που εγκαταστάθηκαν σ’ εκείνη την κόλαση. Δεν υπάρχει σπίτι που να μην έχασε από έναν και δύο δικούς του. Τη νύχτα κατέβαιναν τα τσακάλια, ούρλιαζαν και ξέθαβαν τους πεθαμένους. Ο κόσμος απελπίστηκε.

Μερικοί κατέβηκαν πιο χαμηλά, στην τοποθεσία Τσιρπιντί, πάνω στο δημόσιο δρόμο Καβάλας – Χρυσούπολης, πενήντα εξήντα οικογένειες έφυγαν για το χωριό Άβας της Αλεξανδρούπολης. Στα 1926 βάλαν τα θεμέλια του καινούριου χωριού, της Νέας Καρβάλης, στην παραπάνω τοποθεσία. Σιγά σιγά τα πράγματα διορθώθηκαν. Πρασίνισε ο ξερότοπος, μεγάλωσαν τα δέντρα που φυτεύτηκαν. Πολλές οικογένειες που είχαν φύγει για αλλού ξαναγύρισαν πίσω. Έγινε ωραίο χωριό η Νέα Καρβάλη”.

[Μαρτυρία Σωκράτη Λουκίδη, από Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, “Η Έξοδος”, τ. 2, σ. 14 - Η εικόνα από σειρά φωτογραφιών του Γραφείου Εποικισμού Καβάλας, τέλη δεκ. 1920]