To 4o Σώμα Στρατού της Καβάλας στο Görlitz της Γερμανίας, Σεπτ. 1916

 

To 4o Σώμα Στρατού της Καβάλας στο Görlitz της Γερμανίας, Σεπτ. 1916

(ανάρτηση στο FB, 17 Οκτωβρίου 2018)

 

Σήμερα έλαβα από τη φίλη Βίκυ Καραγιαννάκη (Vicky Karagiannaki) μια σειρά εξαιρετικών φωτογραφιών από την άφιξη του 4ου Σώματος Στρατού της Καβάλας στο Görlitz της Γερμανίας στις 28 Σεπτ. 1916*. Η υπόθεση Γκαίρλιτς, μια πικρή “λεπτομέρεια” του “Εθνικού Διχασμού”, είναι εν πολλοίς άγνωστη, ακόμη και στην πόλη μας:

Όταν το καλοκαίρι του 1916 οι φιλοβασιλικές κυβερνήσεις της Αθήνας επέτρεψαν στους Γερμανοβουλγάρους να περάσουν τα ελληνικά σύνορα και να προελάσουν ανεμπόδιστα στην Ανατολική Μακεδονία, το 4ο Σώμα Στρατού βρέθηκε αποκλεισμένο στην περιοχή, χωρίς ουσιαστική επικοινωνία με την Αθήνα και αποκομμένο από τις πηγές εφοδιασμού του.

Για το συνταγματάρχη Χατζόπουλο (“κατά σύμπτωση” όλοι οι στρατηγοί και οι λοιποί υψηλόβαθμοι βρίσκονταν με άδεια στην Αθήνα!) τρεις ήταν οι επιλογές: 1. Να προβάλει αντίσταση και να υπερασπιστεί την πόλη, 2. Να παραδοθεί στους Βουλγάρους, 3. Να περάσει στη Θάσο και από εκεί στη Θεσσαλονίκη, ώστε να προσχωρήσει στη βενιζελική “Εθνική Άμυνα”.

Επέλεξε μια λύση, που πρέπει να είναι μοναδική στην παγκόσμια ιστορία: Ένα ολόκληρο Σώμα Στρατού (με δύναμη περίπου 7.000 ανδρών!), χωρίς να πολεμήσει και να ηττηθεί, παραδόθηκε στους Γερμανούς, ουσιαστικά αυτομόλησε στη Γερμανία, για να φιλοξενηθεί σε μια άγνωστη πόλη μέχρι το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου…

Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: Με το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το Γκαίρλιτς διχοτομήθηκε με σύνορο τον ποταμό που διασχίζει την πόλη. Το δυτικό μέρος παρέμεινε στη Γερμανία και φιλοξενούσε ακόμη αρκετούς Έλληνες (στρατιώτες του 1916 και παιδιά τους) που είχαν επιλέξει να παραμείνουν εκεί, άλλοι γιατί έκαναν οικογένεια κι άλλοι γιατί φοβούνταν τη χλεύη της προδοσίας και τις διώξεις από τους βενιζελικούς. Ανατολικά του ποταμού η περιοχή του Γκαίρλιτς παραχωρήθηκε στην Πολωνία και (30 χρόνια μετά το 1916-1918) φιλοξένησε 14.000 πολιτικούς πρόσφυγες! Για πολλά χρόνια οι εκεί Έλληνες αγνοούσαν ότι πέρα από το ποτάμι ζούσαν κάποιοι άλλοι συμπατριώτες τους!

* Οι φωτογραφίες προέρχονται από το προσωπικό αρχείο του μακαρίτη Αριστοτέλη Σωτηριάδη, παππού της κυρίας Καραγιαννάκη, και θα κατατεθούν στα Γ.Α.Κ. – Αρχεία Ν. Καβάλας επ’ ονόματι των δωρητών.