Ο Felix Sartiaux στην Παλαιά Φώκαια

 

Ο Felix Sartiaux στην Παλαιά Φώκαια

“Γεγονότα στη Φώκαια 1914”, απόψε στις 24:00 στην ΕΡΤ2 (ανάρτηση στο FB, 7 Φεβρουαρίου 2017)

«Εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια, οι ακτές της Μικράς Ασίας είναι ελληνικές. Οι Έλληνες δημιούργησαν τη ζωή, τη διέσωσαν και την ανέπτυξαν σε αυτή την ευφρόσυνη χώρα. Κράτησαν εδώ συνεχώς ζωντανή τη γλώσσα, τις παραδόσεις, τη λατρεία των προγόνων τους. [...]

Καμιά επίθεση από όσες υπέστησαν κατά τη διάρκεια της λαμπρής και θυελλώδους ιστορίας τους, δεν διέρρηξε το δεσμό που τους συνέδεε με τις ρίζες τους και καμιά δεν είχε, όπως η τωρινή, τον χαρακτήρα άνανδρης επίθεσης, τον οποίο μόλις προσέδωσε η Νέα Τουρκία στον διωγμό τους…» (Felix Sartiaux).

Με το ιστορικό ντοκιμαντέρ “Γεγονότα στη Φώκαια 1914”, διάρκειας 50', η Ανιές Σκλάβου και ο Στέλιος Τατάκης μεταφέρουν στη μεγάλη οθόνη τα τεκμήρια της παραστρατιωτικής επίθεσης που δέχτηκαν οι Έλληνες κάτοικοι της πανέμορφης ιωνικής πόλης τον Ιούνιο του 1914.

Το ντοκιμαντέρ βασίζεται στις ημερολογιακές καταγραφές και στο φωτογραφικό υλικό που τράβηξε με κίνδυνο της ζωής του ο Γάλλος αρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ, ο οποίος εκείνη την εποχή πραγματοποιούσε ανασκαφές στην περιοχή της Παλαιάς Φώκαιας για λογαριασμό της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής.

Το υλικό αυτό έμεινε στην αφάνεια μέχρι το 2005 που το έφερε στο φως στο Παρίσι ο Χάρης Γιακουμής. Δέκα χρόνια μετά ήρθε το ντοκιμαντέρ για να μεταφέρει σ’ ένα ευρύτερο κοινό τα γεγονότα που αποτέλεσαν προανάκρουσμα του 1922.

----------------------

Από τις ημερολογιακές καταγραφές του Felix Sartiaux

(ανάρτηση στο FB, 12 Ιουνίου 2017)

«Ένας φίλος μας, ο Παναγιώτης Παναγιωτάκου, βρίσκεται στο σπίτι του, πολύ κοντά μας, μαζί με την αδερφή και την κόρη του. Σαρικοφόροι Τούρκοι εισβάλουν. Βλέπω την ψιλή κορμοστασιά του να ορθώνεται μπροστά από τις δύο γυναίκες. Ανοίγει τα μπράτσα για να τις προστατεύσει. Του ρίχνουν στην κοιλιά, εκείνος παραπαίει, πηγαίνει προς τη θάλασσα. Δεν έχει προλάβει όμως να κάνει λίγα βήματα και δεύτερος πυροβολισμός στην πλάτη τον ξαπλώνει καταγής. Η αδερφή του το βάζει στα πόδια, την παίρνουν στο κατόπι, ένας την πνίγει στη θάλασσα. Η κόρη του τρέχει προς εμάς ουρλιάζοντας από φόβο. Για να την προστατεύσουμε, την μπάζουμε σε ένα από τα σπίτια μας. Επικρατεί τέτοιος πανικός, ώστε μια άλλη νεαρή πνίγεται μπροστά μας, σε σημείο της ακτής όπου το νερό δεν ξεπερνάει τους 60 πόντους. Το πλήθος ορμάει προς τις προκυμαίες, αναζητώντας με το βλέμμα πλεούμενα να φύγει…». (Φώκαια, 12 Ιουνίου)

Λίγες αράδες από τις ημερολογιακές καταγραφές του Félix Sartiaux. Ο Γάλλος αρχαιολόγος, που πραγματοποιούσε ανασκαφές στην περιοχή της Παλαιάς Φώκαιας για λογαριασμό της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής, απαθανάτισε με το λόγο και το φωτογραφικό φακό την άγρια παραστρατιωτική επίθεση που δέχτηκε η πανέμορφη ιωνική πόλη τον Ιούνιο του 1914 και την έντρομη φυγή των Ελλήνων κατοίκων της.

Κάποτε, λέει, θα στηθεί μνημείο σ' αυτόν τον τόπο και ένας εκπρόσωπος της τουρκικής κυβέρνησης θα καταθέσει στεφάνι!